یکی از اصطلاحات رایجی که در بازار طلافروشی کاربرد زیادی دارد، عیار طلا است. شاید برایتان سوال پیش بیاید که عیار طلا چیست؟ در یک پاسخ کلی می‌توان گفت که عیار طلا درجه خلوص یک قطعه طلا را نشان می‌دهد. فلز طلا به دلیل نرمی و آسیب‌پذیری زیاد به‌صورت خالص مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و آن را با فلزات دیگر مانند مس، نیکل و نقره ترکیب می‌کنند. برای آشنایی بیشتر با انواع عیار طلا و نحوه محاسبه و تشخیص عیار طلا تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
عیار طلا چیست؟
عیار طلا یا Gold Purity که به آن قیراط هم گفته می‌شود، معیاری است که میزان خلوص یک قطعه طلا را با آن می‌سنجند. فلز طلا به‌عنوان ارزشمندترین فلز جهان همواره توجه بشر را به خود جلب کرده است و ویژگی‌های خاص و منحصربه‌فردی دارد. تماشای ویترین طلافروشی برای خانم‌ها لذت خاصی دارد. طلافروش‌ها برای نظم‌بخشی به ویترین خود از ابزارهایی مانند مانکن طلافروشی، سینی طلافروشی و جعبه جواهرات استفاده می‌کنند؛ ضمن اینکه جلوه و زیبایی طلاهای ویترین فروشگاه بیشتر نمایان شود.
در کنار زیبایی ظاهری انواع طلاهای موجود در ویترین، چیزی که اهمیت زیادی دارد، عیار طلا است. برای اینکه بهتر بدانید که عیار طلا چیست، اجازه دهید بیشتر درباره آن توضیح دهیم. درصد طلای خالص به‌کاررفته در ساخت طلا نسبت به درصد کل آلیاژ طلا را با واحد عیار طلا می‌شناسند.
در زبان انگلیسی-آمریکایی به عیار طلا karat گفته می‌شود، به همین دلیل حرف k سمبل عیار طلا است. عیار طلای خالص 24 است و عیار طلاهای رایج به‌کاررفته در ساخت زیورآلات 18 است. عیار طلا در ایران عددی بین 8 تا 24 است که در کنار آن k را نیز حک می‌کنند. مقدار طلای خالصی که در طلاهای 24 عیار به‌کار رفته 99.99 % است و مقدار طلای خالص موجود در طلاهای 18 عیار 75% است. در واقع 25 % باقی‌مانده این نوع طلا را فلزات دیگری مانند نیکل، مس و نقره تشکیل داده‌اند تا میزان استحکام و مقاومت آلیاژ طلا را افزایش دهند. در ساخت زیورآلات از طلای 18 عیار و در ساخت سکه‌های طلا از طلای 21 عیار استفاده می‌کنند.
اهمیت عیار طلا در چیست؟
در پاسخ به این سوال که اهمیت عیار طلا چیست، باید بگوییم که عیار طلا روی انواع خصوصیات زیبایی شناختی، شیمیایی و فیزیکی طلا تاثیر مستقیمی دارد. مهم‌ترین خصوصیاتی که از طریق عیار طلا می‌توان به آنها پی برد، شامل موارد زیر است:
میزان خلوص طلا
با عیار طلا می‌توان فهمید که در قطعات ساخته‌شده با طلا از چه مقدار طلای خالص و چه مقدار فلزات دیگر استفاده شده است. هر چه میزان خلوص طلا بیشتر باشد، عیار آن نیز بالاتر خواهد بود.
میزان استحکام و مقاومت طلا
ویژگی دیگری که با عیار ارتباط مستقیمی دارد، میزان استحکام و مقاومت طلا است. برای افزایش استحکام طلا در مقابل خم‌شدن، تغییرشکل، خراشیدن و شکستن به طلای خالص فلزات دیگری مانند نقره، نیکل و مس نیز اضافه می‌کنند.
میزان دوام و ماندگاری طلا
هر چقدر که عیار طلا و میزان طلای خالص به‌کاررفته در ساخت آن بیشتر باشد، دوام و ماندگاری آن کمتر خواهد بود؛ زیرا طلا فلزی نرم است و در کنار فلزات دیگر مستحکم می‌شود. با ترکیب فلزات دیگر با طلای خالص قطعات طلای ساخته‌شده در مقابل رطوبت، حرارت، اکسیداسیون، خراش و غیره مقاومت بیشتری نشان می‌دهند.
استند دستبند طلا در زیباترین مدل ها
قیمت طلا
طلاهایی که عیار بالاتری دارند، با قیمت گران‌تری به‌فروش می‌رسند، زیرا درصد طلای خالص به‌کاررفته در ساخت آنها بیشتر از طلاهای دیگر است. به‌عنوان مثال طلای 21 عیار همواره از طلای 18 عیار قیمت بالاتری دارد.
زیبایی ظاهری طلا
قطعات طلایی که با استفاده از طلای عیار بالا ساخته می‌شوند، از درخشندگی و زیبایی بیشتری برخوردار هستند؛ اما هر چه میزان ناخالصی‌های موجود در یک قطعه طلا بیشتر و عیار آن کمتر باشد، زیبایی و درخشندگی طلا نیز کمتر خواهد بود.
ریشه تاریخی عیار طلا
اولین فردی که با ضرب سکه‌های جدید به نام سیلکا از فرمول سنجش عیار طلا استفاده کرد، کنستانتین امپراتور روم بود. او از نام یونانی Carat یا Karat برای عیار طلا استفاده کرد. اگر به قطعات طلای موجود در بازار دقت کرده باشید، روی آنها حرف انگلیسی k به‌عنوان حرف اول کلمه یونانی Karat حک شده است. به کلمه karat در زبان فارسی قیراط گفته می‌شود. این کلمه در قرن پانزدهم به زبان انگلیسی نیز اضافه شد. آلمانی‌ها در سال 1873 سکه‌ای را ضرب کردند که عیار آن 24 قیراط و وزنش 4.8 گرم بود. این سکه که با نام مارک وارد بازار شد از طلاس خالص ساخته شده بود. از همان دوران بود عیار یا قیراط در گروه مفاهیم تجاری قرار گرفت و تا به امروز معیار اصلی سنجش خلوص طلا محسوب می‌شود.
معرفی انواع عیار طلا
با توضیحاتی که تا این بخش از مقاله ارائه شد، متوجه شدید که عیار طلا چیست. در این بخش با انواع عیار طلا آشنایتان خواهیم کرد. باتوجه‌به میزان طلای خالص به‌کاررفته در آلیاژ طلا، انواع رایج عیار طلا در ایران و سایر نقاط جهان شامل موارد زیر است:
عیار 24 یا طلای خالص
میزان خلوص طلای 24 عیار 100 درصد است و رنگ آن بسیار زردتر و درخشان‌تر از تمام عیارهای طلا است. باتوجه‌به این که طلای 24 عیار با هیچ فلز دیگری ترکیب نشده و حالت نرمی آن باقی مانده است، در ساخت جواهرات هیچ کاربردی ندارد. این نوع طلا برای ساخت شمش و سکه طلا و تجهیزات پزشکی، تولید محصولات مراقبت از پوست و همچنین در صنایع الکترونیک مورد استفاده قرار می‌گیرد.
عیار 22 یا طلای شاهی
میزان خلوص طلای 22 عیار 91.67 درصد است. میزان استحکام این نوع عیار طلا نسبت به عیار 24 مقداری بیشتر است و در ساخت زیورآلات استفاده می‌شود. باتوجه‌به بالا نبودن استحکام این نوع طلا استفاده از آن در ساخت جواهراتی با جزئیات زیاد کاربردی ندارد.
عیار 21 یا طلای کویتی
میزان خلوص طلای 21 عیار 87.5 درصد است و در ساخت آن از فلزاتی دیگری شامل نقره، نیکل و روی نیز استفاده می‌شود. جواهراتی که با طلای 21 عیار ساخته می‌شوند، دارای رنگ زرد غلیظ‌‌تر و درخشان‌تر هستند. استفاده از این نوع عیار طلا در کشورهای حوزه خلیج فارس رایج‌تر است و جواهرات ساخته‌شده با آن نیازی به آبکاری ندارند.
عیار 20 یا طلای هندی
میزان خلوص طلای 20 عیار 83.3 درصد است و بیشتر در کشور هند مورداستفاده قرار می‌گیرد. از مهم‌ترین ویژگی‌های طلای 20 عیار می‌توان به مواردی مانند رنگ درخشان و براق و چکش‌خواری بالای آن اشاره کرد. نه‌تنها طلاسازان هندی بلکه طلاسازان سایر نقاط جهان نیز برای ساخت جواهرات از طلای هندی استفاده می‌کنند؛ البته استفاده از این نوع عیار طلا در کشور ما رایج نیست.
عیار 18 یا طلای استاندارد
میزان خلوص طلای 18 عیار 75 درصد است. در واقع برای ساخت این طلا 25 درصد از فلزاتی دیگری مانند مس و نقره نیز استفاده شده است. رنگ طلای 18 عیار نسبت به طلاهای عیار بالاتر مات‌تر و قیمت آن نیز ارزان‌تر است.
عیار 14 یا طلای آمریکایی
میزان خلوص طلای 14 عیار 58.33 درصد است و درخشندگی کمتری دارد. باتوجه‌به اینکه 41.67 از مواد به کاررفته در ساخت طلای 14 عیار را فلزات دیگر تشکیل داده‌اند، استحکام و مقاومت این نوع طلا بالاتر از طلای 18 عیار است و به سادگی ساییده نمی‌شود. جواهرات ساخته‌شده با طلای 14 عیار ارزان‌تر هستند و رنگ آنها زرد متمایل به قهوه‌ای است.
عیار 10 یا طلای اروپایی
میزان خلوص طلای 10 عیار 41.66 درصد است. این نوع طلا برای ساخت زیورآلات و جواهرات ارزان‌قیمت کاربرد زیادی دارد. درخشندگی این نوع طلا نسبت به تمام عیارهای طلا کمتر و رنگ آن زرد متمایل به خاکستری است.
استند گردنبند طلا با مناسب ترین قیمت
عیار طلا چگونه محاسبه می شود؟
حال که فهمیدید عیار طلا چیست و انواع آن به هفت گروه شامل عیارهای 24، 22، 21، 20، 18، 14 و 10 تقسیم می‌شوند، بهتر است با نحوه محاسبه عیار طلا نیز آشنا شوید. برای محاسبه عیار طلا از دو روش مختلف استفاده می‌شود. در روش اول وزن طلای خالص را 1000 گرم یا 1 کیلوگرم در نظر بگیرید. اگر عیار طلایی با عدد 750 مشخص شود، نشان‌دهنده آن است که 750 گرم آن طلای خالص و 250 گرم آن آلیاژ دیگر است.
در روش دوم عدد درج شده در کنار حرف k را باید بر عیار 24 تقسیم کرده و در صد ضرب کنید. به‌عنوان مثال اگر کنار عدد k عدد 17 درج شده بود، حاصل تقسیم 17 بر 24 عدد 0.708 است و اگر آن را در صد ضرب کنیم، عدد حاصل 70.8 خواهد بود. در واقع 70.8 درصد از طلایی که در اختیار دارید، طلای خالص و مابقی آن یعنی 29.2 درصد آلیاژ دیگر است.
جدول عیار طلا
در این بخش جدول عیار طلا را مشاهده خواهید کرد.
| عیار طلا | کد عیار طلا | درصد خلوص طلا |
| طلای 24 عیار یا طلای خالص | ۹۹۹.۹ | ۱۰۰ درصد |
| طلای 22 عیار یا طلای شاهی | 916 | 9۱.۱۶ درصد |
| طلای 21 عیار یا طلای کویتی | ۸۷۵ | ۸۷.۵ درصد |
| طلای ۲۰ عیار یا طلای هندی | ۸۳۳ | ۸۳.۳ درصد |
| طلای ۱۸ عیار یا طلای استاندارد | 750 | 75 درصد |
| طلای 14عیار یا طلای آمریکایی | ۵۸۳ | ۵۸.۳ درصد |
| طلای 10 عیار یا طلای اروپایی | ۴۱۶ | ۴۱.۶ درصد |
خرید استند انگشتر تکی از ویترین شایسته
نحوه تشخیص عیار طلا
احتمالا برایتان جالب است که بدانید نحوه تشخیص عیار طلا چیست و برای انجام این کار از چه روش‌هایی استفاده می‌شود. روش هایی که برای تشخیص عیار طلا کاربرد دارند، عبارت‌اند از:
- بررسی نوشته‌های حک‌شده روی طلا
- محاسبه عیار طلا با استفاده از سنگ محکی از جنس کوارتز و سیلسیم
- استفاده از نوعی اسید مخصوص
- استفاده از دستگاهی به‌نام طلاپز
- تشخیص عیار طلا با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر یا طیف‌سنج نوری
- استفاده از روش XRF یا ریگیری لیزر
- استفاده از روش کوپلاسیون به‌عنوان دقیق‌ترین روش
جمع‌بندی
در این مقاله توضیح دادیم عیار طلا چیست و از نظر تاثیر روی ویژگی‌هایی مانند میزان دوام و ماندگاری طلا، قیمت طلا، زیبایی ظاهری طلا و میزان درخشندگی آن، میزان استحکام و مقاومت طلا از اهمیت بالایی برخوردار است. ضمن اینکه به معرفی انواع عیار طلا، نحوه محاسبه عیار طلا، جدول عیار طلا و روش‌های تشخیص عیار طلا پرداختیم. باتوجه‌به نکات ارائه‌شده در این مطلب حالا دیگر به‌خوبی می‌توانید با اطلاعات کامل راجع‌به عیار طلا برای خرید این فلز ارزشمند و زیبا اقدام کنید.
سوالات متداول:
- آیا می‌توان طلا را با ترکیب عیارهای مختلف ساخت؟
بله، باتوجه‌به نرم‌بودن طلای خالص آن را با فلزات دیگری مانند نقره، نیکل، مس و روی ترکیب می‌کنند تا استحکام و شکل‌پذیری آن افزایش پیدا کند.
- آیا عیار طلا روی کیفیت و رنگ آن تأثیر می‌گذارد؟
بله، عیار طلا نقش بسیار زیادی روی کیفیت و رنگ طلا دارد. طلاهایی که خلوص بیشتری دارند، درخشنده‌تر و براق‌تر از طلاهای عیار پایین هستند.
- آیا قیمت طلا فقط به عیار بستگی دارد؟
خیر، علاوه‌بر عیار عوامل دیگری مانند نوسانات قیمت دلار، نرخ‌های سود و بهره، اجرت طلا و غیره نیز روی قیمت این فلز گرانبها تاثیرگذار هستند.